سه‌شنبه، اردیبهشت ۲۰، ۱۳۸۴

پادشاهی آسمان

هالیوود همواره به عنوان مرکز تولید فیلم هایی که با اندیشه ی حاکم روز آمریکا هم سو بوده، مشهور است. آخرین دستاورد این مرکز ، فیلم « پادشاهی آسمان » ساخته ریدلی اسکات است. داستان فیلم بر اساس روایات تاریخی بنا شده که در اواخر قرن دوازدهم میلادی در اورشلیم رخ داده است. روایتی که در تاریخ به نام « جنگ های صلیبی » شناخته شده : درگیری های خونینی که نزدیک به صد سال - مابین مسلمانان به سرکرده گی صلاح الدین ایوبی و مسیحیان اروپا - ادامه داشت. جنگی مذهبی که به پیروزی ارتش صلاح الدین ایوبی در سال 1187 و به تسخیر اورشلیم منجر شد.
اگر چه در فیلم از صلاح الدین به عنوان جنگجویی استوار و شریف یاد می شود، اما نمی توان شباهتی راکه این فیلم با اوضاع روز جهان دارد، نادیده گرفت. بسیاری از منقدان این فیلم را بخشی از جنگ های اندیشه ای هالیوود و دم و دستگاه دولت محافظه کار آمریکا علیه کشورهای به اصطلاح « اسلامی » دانسته و از آن به عنوان نماد تصویری « جنگ تمدن ها » نام برده اند.
ریدلی اسکات می گوید : تلاش کرده ام که بی طرفی را مابین این دو دسته رعایت کنم. او می افزاید که همکار و مشاور او در روند ساختن فیلم یک پرفسور ایرانی دانشگاه کلمبیا بوده و روایت تاریخی فیلم را تایید کرده است. او از این استاد نامی نبرده است.
در بین منقدین بحث داغی بر سر فیلم در جریان است. برخی فیلم را « ضد اسلامی » و عده ای آن را هوادار اسلام می دانند. اگر چه بنیادگرایان افراطی در دو سوی ماجرا فراوانند، اما به هیچ شکلی نمی توان فیلم « پادشاهی آسمان » را در راستای بهبود روابط صلح آمیز مابین مسلمانان و مسیحیان دانست. متاسفانه آن چه که امروز به نام اسلام و مسلمین مورد حمله ی محافظه کاران مسیحی است نه خود مذهب که پیروان آن است. پیروانی که توسط قدرت های بزرگ و با توسل به همین مذهب ، مورد غارت و چپاول قرار گرفته اند و همواره کوشیده اند تا آنان را در جهل و عقب مانده گی نگه دارند و گر نه هیچ کدام از مذاهب امروزی از دیگری برتر نیست و هیچ کدام گلی بر سر بشریت نزده اند. Joanne Bourke پرفسور تاریخ در کتابی زیر عنوان « هراس ، یک فرهنگ تاریخی » می نویسد : از سال 1896 مسلمانان همواره به عنوان « راهزن » معرفی شده اند. در انگلستان از 900 فیلمی که در همین رابطه مورد پژوهش و بررسی قرار گرفته اند، تنها انگشت شماری از آنها مسلمانان را مورد توهین و تحقیر نداده اند. در این آثار سینمایی مسلمانان را به عنوان دشمنان شماره یک جامعه معرفی می کنند. انسانی خشن، بیرحم، نامتمدن و بنیادگرا که قصد دارد جامعه متمدن غرب و به ویژه مسیحیان و یهودیان را نابود کند. درست مثل تصویری که پس از یازدهم سپتامبر از مسلمانان ترسیم شد. بزرگترین خطای بوش این بود که جنگ با تروریست ها را « جنگ صلیبی » نامید.
اسکات در مصاحبه ای می گوید : در دوسوی جنگ آدم های شریف و خوب زیادند. و در پاسخ به این پرسش که : آیا ساختن چنین فیلمی به کینه و نفرتی که هم اکنون مابین این گروها در جریان است ، دامن نمی زند؟ می گوید : انتظار بی جایی است که فکر کنیم فیلم می تواند رفتارضد مسلمانان را که در جریان است ، کاهش دهد، اما شاید کمکی هر چند ناچیز به بهبود روابط نماید. فیلم ها بایستی دگرگونی ایجاد کنند اما متاسفانه امروز فیلمی را نمی توان دید که چیزی برای گفتن داشته باشد. بیشترین آنها آشغالند. نیستند ؟
باید سخن ریدلی اسکات را باور کنیم یا منقدان فیلم را ؟ یا چیزی که امروز در واقعیت وجود دارد : نفرت مذاهب از یکدیگر و عمومی کردن این نفرت و به باد دادن تمامی دستاوردهای بشر در زمینه اندیشه ی جهانی دمکراتیک و خالی از کینه و نفرت دینی.

هیچ نظری موجود نیست: